Яңалыклар

Интернет буенча сәяхәт

Интернет буенча сәяхәт

Бүген без Интернет көнен билгеләп үтәбез. Бу бәйрәм безгә Бөтендөнья челтәре дип аталган гаҗәеп дөньяның никадәр мөһим булуын искә төшерә. Әмма интернет нәрсә ул һәм ничек барлыкка килгән, мәгълүматлар бөтен дөнья буйлап ничек сәяхәт итә? Бөтен дөнья буйлап миллионлаган компьютер һәм җайланмаларны бәйли торган гаять зур пәрәвезне күз алдына китерегез. Бу пәрәвез — ул интернет! Ул безгә аралашырга, мәгълүмат эзләргә, видео карарга һәм хәтта планетаның икенче очында уеннар уйнарга мөмкинлек бирә. Интернет үзенең сәяхәтен 1960 нчы елларда башлый. Ул вакытта галимнәр компьютерлар арасында мәгълүмат алмашу ысулын эзлиләр. Алар ARPANET дип аталган беренче челтәр булдыралар. Башта бу зур булмаган челтәр иде, әмма вакытлар узу белән ул үсә бара. 1990 нчы елларда интернет гади кешеләр өчен ачык була башлый. Беренче веб-сайтлар барлыкка килә, һәм кешеләр аны аралашу һәм мәгълүмат эзләү өчен куллана башлыйлар. Шул вакыттан бирле интернет безнең тормышыбызның аерылгысыз өлешенә әверелде. Хәзер, әйдәгез, мәгълүматларның бу гаять зур пәрәвез буйлап ничек күчеп йөрүләрен күз алдына китерик. Сез дустыгызга хәбәр җибәргәндә яки сайтны ачканда, түбәндәге процесслар башкарыла:  1. Компьютер. Сез "җибәрергә" төймәсенә басканда яки сайт адресын керткәндә, сезнең санак эшли башлый. Ул мәгълүматлар пакетын төзи — бу мәгълүмат белән булган конверт кебек.  2. Маршрутизаторлар. Бу җайланмалар юл билгеләренә охшаган, алар юлны күрсәтә. Алар мәгълүматларга билгеләнгән урынга кадәр дөрес маршрут табарга ярдәм итә. Сезнең мәгълүматлар үз "адресатларына" барып җиткәнче күп санлы маршрутизаторлар аша узарга мөмкин.  3. Серверлар — мәгълүматны саклаучы куәтле компьютерлар. Сез сайтны ачканда, сезнең мәгълүматлар әлеге сайт өчен җавап бирә торган серверга җибәрелә. Сервер сезнең соравыгызны эшкәртә һәм кирәкле мәгълүматны кире җибәрә.  4. Мәгълүматларны кайтару. Мәгълүматлар пакетлары сезгә шул ук маршрутизаторлар аша кайта, тик хәзер алар сервердан мәгълүмат алып килә. Сезнең компьютер бу мәгълүматларны ала һәм сайтны яки хатны күрсәтә. Интернетның ничек эшләвен яхшырак аңлау өчен, почта хезмәтен күз алдына китерегез. Сез дустыгызга хат җибәргәндә: Сез хат язасыз (мәгълүматлар төзисез).  Аны конвертка (мәгълүматлар пакетына) салыгыз.  Аны почта хезмәте (маршрутизаторлар) аша җибәрәсез.  Хат сезнең дустыгызга (серверга) эләгә, ул аны укый (сорауны эшкәртә) һәм сезгә җавап бирә ала. Интернет — ул безнең тормышыбызны үзгәрткән гаҗәеп уйлап табу. Ул безгә планетаның төрле почмакларыннан кешеләр белән аралашырга, мәгълүмат табарга һәм үз идеяләребез белән уртаклашырга мөмкинлек бирә.

04.04.2025
Телефонны туган көне белән котлыйк!

Телефонны туган көне белән котлыйк!

Сәлам-сәлам!! Бүген — безнең тормышыбызны үзгәрткән искиткеч бәйрәм! Сез сүзнең нәрсә турында барганын беләсезме? Әлбәттә, кәрәзле телефон турында! Бу гаҗәеп гаджет безгә теләсә кайсы вакытта һәм теләсә кайсы урында дуслар һәм туганнар белән аралашырга ярдәм итә. Без инде аңа шулкадәр ияләштек, аннан башка ничек булыр икән дип уйламыйбыз да! Бүген, 3 апрель көнне, без кәрәзле телефонның туган көнен билгеләп үтәбез! 1973 елда гаҗәп бер хәл була: Motorola компаниясеннән Мартин Купер исемле инженер беренче тапкыр телефон аркылы шалтырата. Күз алдына китерегез, ул үзенең дустына дөньядагы беренче кәрәзле телефонны кулланып шалтыраткан! Бу чын алга китеш иде! Шуннан бирле мобиль телефоннар безнең көндәлек тормышыбызның бер өлешенә әверелде. Без шалтыратып кына калмыйча, хәбәрләр дә җибәрә, фотолар да ясый һәм хәтта уеннар да уйный алабыз. Әйдәгез, яраткан телефоныбызны туган көне белән котлыйк һәм һәрвакыт янәшәбездә булуыбыз өчен рәхмәт белдерик!

03.04.2025
Халыкара балалар китабы көне

Халыкара балалар китабы көне

Ел саен 2 апрельдә бөтен дөньяда Халыкара балалар китабы көне билгеләп үтелә.    Халыкара балалар китабы көне 1967 елда Халыкара балалар китабы ассоциациясе (IBBY) инициативасы белән нигезләнә. 2 апрель датасы очраклы гына сайланмаган — бу көнне данияле язучы Ханс Кристиан Андерсен, «Гадкий утёнок» һәм «Русалочка»кебек күп кенә танылган әкиятләр авторы туган. Аның иҗаты бөтен дөнья буйлап миллионлаган балаларны илһамландырды. Китап уку - ул мавыктыргыч шөгыль кенә түгел, ә бала үсешенең мөһим өлеше дә. Китаплар күзаллауны үстерергә ярдәм итә, уйларга һәм анализларга өйрәтә, сүзлек запасын киңәйтә һәм дөнья турындагы белемнәрне баета.Моннан тыш, уку аралашу һәм социаль җайлашу күнекмәләрен яхшыртырга ярдәм итә. Халыкара балалар китабы көне ата-аналарга, укытучыларга һәм барлык өлкәннәргә балаларга укырга кирәклеген искә төшерә. Бу китап белән бергә вакыт уздыру, укыганнар турында фикер алышу һәм тәэсирләр белән уртаклашу өчен менә дигән сәбәп.  Төрле илләрдә бәйрәм төрлечә билгеләп үтелә. Кайбер урыннарда китапханәләрдә һәм мәктәпләрдә махсус чаралар үткәрелә: китап уку, мастер-класслар һәм конкурслар оештырыла. Күп кенә нәшриятлар яңа балалар китаплары чыгара яки балалар өчен әдәбиятка ташламалар белән акцияләр үткәрә.Шулай ук бу көнне еш кына китап авторлары белән очрашулар уздырыла, анда балалар сораулар бирә һәм яраткан тарихларын тудыру турында күбрәк белә ала. Бу яшь укучыларны үз иҗатларына илһамландыра. Менә ата-аналар өчен берничә гади киңәш: 1. Бергә укырга.Бергәләп уку өчен вакыт бүлеп бирегез. Бу мәктәп алдыннан иртәнге уку да, йоклар алдыннан кичке әкиятләр дә булырга мөмкин.  2. Кызыксыну буенча китаплар сайларга. Балаларга үзләренә ошаган китапларны сайларга рөхсәт итегез. Бу фантастика, маҗара яки танып белү әдәбияты булырга мөмкин. 3. Китапханәләргә йөрергә. Китапханәгә даими походлар балага яңа китаплар һәм авторлар белән танышырга ярдәм итәчәк. 4. Укыганнар турында фикер алышырга. Укыганнан соң бала белән сюжет, персонажлар һәм аның китаптан алган тәэсирләре турында фикер алышыгыз. 5. Уңайлы атмосфера тудырырга: баланың уку өчен уңайлы урыны булуына инаныгыз, анда ул игътибарын туплый һәм процесс белән ләззәтләнә ала. Бу көн яңа традициянең башы булсын-балалар белән бергә һәр көнне укырга! Чөнки укыган һәр китап гаҗәеп белем һәм маҗаралар дөньясына ишек ача.

02.04.2025
«ТАТАР СҮЗЕ» бәйгесенең сайлап алу этабы тәмам

«ТАТАР СҮЗЕ» бәйгесенең сайлап алу этабы тәмам

«ТАТАР СҮЗЕ» бишенче Халыкара нәфис сүз телевизион бәйгесенең сайлап алу этабы тәмам. Жюри тарафыннан 4500 гариза арасында 38 җиңүче билгеләнде. Конкурс Татарстан Республикасы Рәисе каршындагы Татар телен һәм Татарстан Республикасында яшәүче халыклар вәкилләренең туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе ярдәме белән «Татарстан - Яңа Гасыр» телерадиокомпаниясе тарафыннан оештырыла. Бәйгегә 2024 нче елның июнендә старт бирелгән иде. Гаризалар алты ай дәвамында кабул ителде. Быел 13 март көнне «ШАЯН ТВ» телеканалында бәйгенең жюри утырышы узды. Барлык эшләрне бәяләгәннән соң, дәрәҗәле жюри тарафыннан финалга үтүчеләр билгеләнде. Аларның һәркайсына акчалата премия тапшырылачак. Быел әлеге грандиоз бәйге тагын да күбрәк премиаль фонд белән аерылып тора. Ул 2 000 000 сумны тәшкил итә. Елдагыча «ТАТАР СҮЗЕ» берничә категория буенча үткәрелә: 7 яшькә кадәр булган катнашучылар, 8-13 яшькә кадәр, 14 яшьтән 17 яшькә кадәр, 18 һәм аннан өлкәнрәкләр өчен. Бәйгедә шулай ук профессионаллар, үз шигырен, әсәрен сөйләүчеләр дә катнашты. Чыгышлар проза, шигърият һәм махсус номинациядә бәяләнә. Быелгы бәйгенең шигаре «Татар сүзе - чиксез». Конкурста бөтен Россиядән 4500 артык кеше катнашып, татар әдәби әсәрләрен сәнгатьле сөйләүчеләр комиссия хөкеменә үзләренең эшләрен тәкъдим итте. Иң кечкенә катнашучыга 2 яшь, иң олысына 100 яшь. Бәйгенең географиясе дә киңәя: Казахстан, Үзбәкстан һәм Төркиядән катнашучыларның булуы – милләтәшләребезнең бәйгегә карата зур кызыксыну белдерүен тагын бер кат дәлилләде. Быел махсус «Туган тел» номинациясенә кызыксыну тагын да артты. Әлеге номинациядә чуваш, мари, мордва, удмурт халыклары вәкилләре катнаша. Катнашучылар үз туган телләрендә классик һәм хәзерге заман язучылары әсәрләрен һәм үзләре язган әсәрләрне башкара. Бәйгегә килгән эшләрне «ТНВ» һәм «ШАЯН ТВ» телеканалларында даими чыгып баручы махсус кыска программаларда күреп була (150 программа). Оештыру комитеты тарафыннан барлык катнашучыларга да 24 апрельгә кадәр электрон рәвештә Рәхмәт хатлары җибәреләчәк. Җиңүчеләр исемнәре быел 24 сентябрь көнне тантаналы рәвештә Гала-концертта билгеле булачак. Шулай ук «Татар сүзе» җиңүчеләре белән 5 телевизион программа, 38 видеоролик төшереләчәк. Бу проектлар «ТНВ», «ШАЯН ТВ»да һәм каналларның рәсми аккаунтларында чыгачак.  

01.04.2025
Көлү — иң яхшы дару

Көлү — иң яхшы дару

1 апрель — шаяру һәм күңел ачу көне! Бу көн безгә көлә белүнең мөһимлеген искә төшерә. Чынлыкта көлү ул нәрсә һәм ни өчен ул безнең тормышта шулкадәр мөһим? Көлү – безнең тәннең ниндидер көлке яки кызык нәрсәгә табигый реакциясе. Без көлгәндә, миебез безгә үзебезне яхшырак хис итәргә ярдәм итә торган махсус матдәләр бүлеп чыгара. Көлү төрле булырга мөмкин: әкрен генә хихылдаудан алып кычкырып көлүгә кадәр. Ләкин без ничек көлсәк тә, бу һәрвакыт шатлык китерә! Көлү төрле әйберләр аркасында булырга мөмкин: 1. Юмор. Шаяртулар, комедияләр һәм кызык маҗаралар безне көләргә мәҗбүр итә. Без ниндидер кызык нәрсә ишеткәндә, безнең миебез моны көлүгә сигнал итеп кабул итә. 2. Социаль элемтәләр. Без еш кына дуслар яки гаилә компаниясендә көләбез. Көлү безгә үзебезне бер-беребезгә якынрак хис итәргә ярдәм итә һәм мөнәсәбәтләребезне ныгыта.  3. Стресска реакция: кайвакыт көлү безгә авыр хәлләрне җиңәргә ярдәм итә. Ул хәлне йомшартырга һәм безне тынычрак хис итәргә мөмкинлек бирә. Көлү кәефне күтәреп кенә калмый, сәламәтлек өчен дә  бик файдалы! Кәефне яхшырта: көлү бәхет гормоннары – эндорфиннар барлыкка китерергә ярдәм итә. Бу безгә үзебезне яхшырак хис итәргә ярдәм итә һәм стресс дәрәҗәсен киметә. Иммунитетны ныгыта. Тикшеренүләр күрсәткәнчә, көлү организмга авырулар белән көрәшергә ярдәм итеп, иммун системасының эшен яхшырта ала.  Авыртуны баса. Көлү шулай ук авырту тойгысын киметергә мөмкин. Ул табигый анальгетик буларак эш итә, безгә үзебезне уңайлырак хис итәргә ярдәм итә. Ничек күбрәк көләргә? 1. Комедияләрне карагыз: сезне күңелләндерә торган фильмнар яки шоулар табыгыз. 2. Кызык китаплар яки тарихлар укыгыз. Юмористик китаплар кәефне күтәрергә мөмкин. 3. Күңелле кешеләр белән вакыт үткәрегез. Шаяра һәм көлә белүчеләр белән аралашу сезгә дә күңеллерәк булырга ярдәм итәчәк. 4. Үз – үзегездән шаяртудан курыкмагыз: үз-үзегездән көлә белү — киеренкелекне киметү һәм тормышка юмор белән каравыгызны күрсәтү өчен менә дигән ысул. Көлү-ул безгә бәхетле һәм сәламәт булырга ярдәм итә торган көчле корал! Бу шаяру һәм күңел ачу көнендә, 1 апрельдә, әйдәгез көләргә һәм тирә-юньдәгеләр белән шатлык уртаклашырга кирәклеген онытмыйк. Онытмагыз: көлү— һәркем аңлый торган тел ул! Бәйрәм белән!

01.04.2025
Главная Программа Видео Шортс Поиск