Яңалыклар

Музейлар турында

Музейлар турында

Һәр елның 18 мае Халыкара музейлар көне буларак билгеләп үтелә. Бу – яраткан музееңны яңадан карау, яисә күптән барырга теләгән, әмма һаман барып җитеп булмаган музейга юл тоту өчен менә дигән сәбәп! Менә сезгә музейлар турында берничә кызыклы һәм гаҗәп факт: Музейлар турында кызыклы фактлар: 1. Дөньяда иң күп кеше йөри торган музей – Лувр музее Ул Париж шәһәрендә урнашкан һәм елына 7 миллионнан артык кеше кабул итә. Ә аның иң мәшһүр экспонаты – Леонардо да Винчиның «Мона Лиза»сы – нибары 8 килограмм гына авырлыкта. 2. Музейлар бары тик сәнгать турында гына түгел Дөньяда шоколад, икмәк, песиләр, катоклар, хәтта начар сәнгатькә багышланган музейлар да бар. Һәр кеше үзенә кызыклы теманы таба ала. 3. Беренче музей Борынгы Грециядә барлыкка килгән Аның исеме «Мусейон» булган һәм ул сәнгать һәм фән илаһлары – музаларга багышланган. «Музей» сүзе дә шуннан килеп чыккан. 4. Кайбер музейларда экспонатларга кагылырга да мөмкин Бу – интерактив музейлар. Алар бигрәк тә балалар арасында популяр. Мисал өчен, фәнни үзәкләрдә тәҗрибәләрне үзең ясап карыйсың, модельләрне эшләтеп җибәрергә була! 5. Ачык һавадагы музейлар да бар Мондый музейларда борынгы авыллар, йортлар, көнкүреш әйберләре күрсәтелә. Анда үткән заманга чынбарлыкта кебек күчеп була. Татарстанда музейлар Безнең республикада да музейлар күп һәм алар бик төрле: -Татарстан Республикасы Милли музее – иң зур музей, 1895 елда нигез салынган. -Чәкчәк музее (Казан) – чәкчәкнең тарихы һәм рецепты белән таныштыра. Моннан тыш, этнография, тарихи-мәдәни һәйкәлләр, хәтта бер генә предметка багышланган музейлар да бар. 18 майда күп кенә музейларга керү бушлай була. Үз шәһәрегезнең афишасын карагыз – янәшәгездә үк яңа тәҗрибә көтеп торырга мөмкин. Бәйрәм белән! Музейлар – ул бары тик экспонатлар гына түгел. Алар – тарих, хәтер, мәдәният, һәм безнең кем булуыбызны аңлау ысулы.

18.05.2025
Дөньяны нурга күмгән көч

Дөньяны нурга күмгән көч

Һәр көн яктылык белән башлана. Яктылык булмаса, иртәләр дә, үсемлекләр дә, китап уку да, хәтта елмаю да булмас иде. Яктылык – ул тик гади яктылык кына түгел. Ул – тормыш нигезе, белем чыганагы, галимнәр, рәссамнар һәм шагыйрьләр өчен илһам чыганагы. Яктылык дөньяны күрергә ярдәм итә. Ул кояштан, лампалардан, учактан, шәмнәрдән һәм экраннардан килә. Яктылык булмаса, кешеләр тирә-юньне күрә алмас иде, ә үсемлекләр – кислород чыгара алмас иде. Яктылык төрле була. Кайвакыт ул җылы, кояш нуры кебек. Ә кайчагында салкын – йолдызларның нуры кебек. Әмма һәр очракта да ул дөньяны матур һәм күренерлек итә. Фәндә яктылык -Яктылык галимнәр өчен һәрвакыт сер булып торган. XVII гасырда Исаак Ньютон ак яктылыкның барлык төсләрне – кызылдан шәмәхегә кадәр – үз эченә алганын күрсәтә. -Альберт Эйнштейн яктылык ничек хәрәкәт итә икәнен өйрәнеп, кояш панельләрен эшләргә ярдәм иткән ачышлар ясаган. -Астрономнар ерак йолдызлар һәм планеталар турында нәкъ яктылык аша беләләр. Ул дулкыннар Җиргә кадәр килеп җитә. -Яктылык лазерлар, телескоплар, микроскоплар һәм башка күп кенә җайланмалар эшләүгә нигез булып тора. Сәнгатьтә яктылык -Рәссамнар гасырлар буе яктылык белән эшләргә өйрәнгән. Алар сурәттә якты нурлар, күләгәләр, кояш батышын, шәмнәрне күрсәтеп, сурәтләрне «терелтәләр». -Кино һәм театрда яктылык атмосфера тудыра: серле, әкияти яки шатлыклы. Без барыбыз яраткан мультфильмнарда да яктылык – сюжетның мөһим өлеше. Мәсәлән, фонарьлар кабына, йолдызлар яна башлый. -Фотографлар да «яктылык белән рәсем төшерәләр» – фотоның матур килеп чыгуы яктылыкка бәйле. Мәдәнияттә яктылык Күпчелек мәдәниятләрдә яктылык – яхшылык, белем һәм җылылык символы. Мисал өчен: -Борынгы Мисырда кояш – Алла булып саналган. -Һиндстанда Дивали дип аталган бәйрәм бар – яктылыкның караңгылык өстеннән җиңүе көне. -Әкиятләрдә герой еш кына якты чыганак алып бара: фонарь, факел яки күңелендәге якты нур – изгелек. Яктылык көне – безгә белем, яхшылык һәм матурлыкның нәкъ яктылык булуын искә төшерә. Бу көн дөньяга яңа, яктырак күзләр белән карарга мөмкинлек бирсә  иде!

16.05.2025
Яңгырлар кайчанга кадәр барыр?

Яңгырлар кайчанга кадәр барыр?

Соңгы көннәрдә Казанда һава торышы яңгырлы булса да, җылы температура белән шатландыра. Бүген 14 майда шәһәрдә көн буе яңгыр явып тора, җилнең тизлеге секундына 11 метрга кадәр җитә. Шулай да, һава температурасы +16 °Cка кадәр күтәрелеп, һава торышын бераз йомшарта. Синоптиклар яңгырларның әкренләп тукталачагын хәбәр итә. Иртәгә, 15 майда, аз күләмле кыска вакытлы яңгырлар көтелә. Шул ук вакытта һава температурасы +17 °Cка кадәр күтәреләчәк, бу исә көнне тагын да җылырак итәр. 16 майдан исә Казандагы һава торышы чын язгы җылы белән сөендерәчәк. Яңгырлар туктаячак, һәм һава тагын да ныграк җылыначак. Алдан фаразлар буенча, киләсе көннәрдә температура +22 °Cка кадәр җитәчәк: кояшлы, коры һәм рәхәт һава торышы көтелә.  Атна ахырына казанлылар кулчатырсыз һәм юка киемнәрдән саф һавада рәхәтләнеп йөри алачак.

14.05.2025
Тузганаклар турында без нәрсә беләбез

Тузганаклар турында без нәрсә беләбез

Май – табигатьнең иң күркәм мизгеле. Шушы вакытта болыннарны, юл кырыйларын, бакчаларны аеруча бер гади, әмма якты чәчәк бизи – ул тузганак. Алар сары төсләре белән җиргә кояш нурлары сипкән кебек күренә. Тузганак – гаҗәеп үсемлек. Ул кыска гомерле булса да, табигатькә зур файда китерә. Аның нектарын бал кортлары бик ярата – бу алар өчен кыштан соң иң беренче азык чыганагы. Чәчәк атканнан соң, тузганак ак мамык шарына үзгәрә. Бу – орлыклар. Һәр орлыкның үз «парашюты» бар, җил аларны еракларга очыра. Шулай итеп, үсемлек яңадан үсеп чыга. Гади генә кебек күренсә дә, тузганак – бик файдалы үсемлек. Аның яфракларыннан чәй, төнәтмә ясыйлар, салатка кушалар. Ул җирне дә чистарта, ә халык медицинасы аны дәвалау өчен куллана. Тузганак безгә тормыштагы гади әйберләрне күрергә, шатланырга өйрәтә. Ул безгә якын булган табигать могҗизаларын күрсәтүче бер билге кебек! Ә сезгә бу үсемлек ошыймы?

14.05.2025
Главная Программа Видео Шортс Поиск