Яңалыклар

Әкият илендә: «Тавык, Тычкан һәм Көртлек»!

Әкият илендә: «Тавык, Тычкан һәм Көртлек»!

Тавык, Тычкан һәм Көртлек бергә торалар икән. Көннәрдән беркөнне Тавык арпа бөртеге тапты, шатлыгыннан кытаклап җибәрде: — Арпа таптым, арпа таптым! Аны тарттырырга кирәк. Арпаны тегермәнгә кем алып бара? — Мин бармыйм,— диде Тычкан. —  Мин дә бармыйм,— диде Көртлек. Ни эшләргә? Тавык арпаны тегермәнгә үзе алып барды да он итеп тарттырып куйды. —  Өйгә онны кем алып кайта? — дип сорады Тавык. —  Мин алып кайтмыйм,— диде Көртлек. —  Мин дә алып кайтмыйм,— диде Тычкан. Яхшы. Тавык онны үзе үк алып та кайтты. —  Ипине кем изә? — дип сорады Тавык. —  Мин измим,— диде Тычкан. —  Мин дә измим,— диде Көртлек. Тавык ипине дә үзе изде. —  Мичкә кем яга? — дип сорады Тавык. —  Мин якмыйм,— диде Тычкан. —  Мин дә якмыйм,— диде Көртлек. Тавык мичне дә үзе якты. —  Мичкә икмәкне кем куя? — дип сорады Тавык. —  Мин куймыйм,— диде Тычкан. —  Мин дә куймыйм,— диде Көртлек. Тавык икмәкләрне дә үзе куйды. Икмәкләр бик уңдылар — кабарып кызарып пештеләр. Тавык аларны чыгарып өстәлгә куйды да: —  Ә икмәкне кем ашар? — дип сорады. —  Мин ашыйм,— диде Тычкан һәм өстәлгә килеп утырды. —  Мин дә ашыйм,— диде Көртлек, ул да килеп утырды. Татар халык әкияте

12.09.2023
Дөньяның сәер мәктәпләре

Дөньяның сәер мәктәпләре

Барлык илләрдә дә уку елы 1 сентябрьдән башланмый. Дөньяның 43 илендә ул - 1 гыйнварда, ә 16 илдә 1 марттан башлана. Бүген без сезне төрле илләрдәге үзенчәлекле белем бирү системасы һәм алардагы кызыклы мәктәп тормышы белән таныштырырбыз. * Дөньяның гаҗәеп мәктәпләренең берсе - Камбоджадагы суда йөзеп йөри торган белем учагы. Әлеге ил өчен бу күренеш шаккаткыч түгел, чөнки монда кибетләр, йортлар, башка биналар да суда йөзеп йөри. Әлеге мәктәп Тонлесап күле өстендәге Кампонг Луонг авылында урнашкан. Биредә барлыгы 60 бала укый, аларның 40ы - балык тотканда һәлак булган ата-аналарның ятим балалары. Дәреслекләрне ярдан махсус тазларга салып, йөздертеп җибәрәләр.   * Русия мәктәпләрендә «5»билгесенә уку - мактаулы, ә менә Чехиядә «5» - иң начар билге санала икән. Франциядә 20 баллы билгеләр, ә Кытайда - 100 баллы (60 баллдан аз булса - безнеңчә «2» дигән сүз). Ә Норвегия мәктәпләрендә 8 сыйныфка кадәр бөтенләй билге куймыйлар. * Австралиянең Сидней шәһәрендә попугайлар һәм сөйләшә торган башка кошлар өчен мәктәп ачылган. Анда әлеге җан ияләрен сүзләр әйтергә, шигырь сөйләргә өйрәтәләр.* Таиландта филләр өчен мәктәп бар. Анда хайваннарны рәсем ясарга, урам җыештырырга өйрәтәләр. Әлеге мәктәптә филләргә артистлык дәресләре дә бирәләр, киләчәктә алар туристларның күңелен күрәчәк. * Австралиянең Сидней шәһәрендә попугайлар һәм сөйләшә торган башка кошлар өчен мәктәп ачылган. Анда әлеге җан ияләрен сүзләр әйтергә, шигырь сөйләргә өйрәтәләр. * Финляндиядә укучы үзе теләмәсә, укытучының аны такта янына чыгарырга хокукы юк. Әлеге илдә сыйныфташлары алдында укучының кимчелекләренә басым ясау тыела. * Бөекбритания түрәләре мәктәп укучыларына жаргон сүзләр куллануны тыйган. Моннан тыш, «сәлам», «пока» сүзләре урынына да алар «хәерле иртә», «сау бул» дип әйтергә тиеш. * Иң озак дәрес 2003 елда Австралиядә булган. Ул 54 сәгать барган. Биология фәненнән профессор ике тәүлектән артык лекция укыган. * Вьетнам мәктәпләрендә һәм балалар бакчаларында иртән йога сәгатьләре оештырыла. Шул вакытта укытучы гыйбрәтле хикәяләр сөйли. Теләге булган балалар укудан соң калып та йога дәресендә утыра ала. Белгечләр фикеренчә, йога укучыларга уңышка ирешергә ярдәм итә, шулай ук тынычландыра да. * Иң күп укучы укыган мәктәп - Һиндстанда. Анда 28 мең бала белем ала.  

11.09.2023
«Сәйлән» проектының БИШЕНЧЕ, ЮБИЛЕЙ СЕЗОНЫна старт бирелә!

«Сәйлән» проектының БИШЕНЧЕ, ЮБИЛЕЙ СЕЗОНЫна старт бирелә!

«ШАЯН ТВ» каналының иң көтелгән проекты - «Сәйлән» телевизион җыр фестивален төшерүгә старт бирелде! Бу гади генә сезон түгел, ә БИШЕНЧЕ, ЮБИЛЕЙ СЕЗОНЫ! Димәк, тамашачыларны күп сюрпризлар, талантлы башкаручылар һәм шәп җырлар көтә! Фестиваль татар халык, классик, эстрада җырларын башкаручы балаларны барлый; татар җырлары аша балалар һәм яшүсмерләр арасында татар телен популярлаштыруга зур өлеш кертә, яшь йолдызларга зур сәхнәгә юл ача. Бәйгедә катнашучы һәр бала телевизион этапка эләгү бәхете өчен көрәште. Катнашучылар Россиянең төрле төбәкләреннән. Иң күп гариза Актаныш, Биектау, Чистай, Питрәч, шулай ук Казан, Яр Чаллы, Әлмәт шәһәрләре һәм Башкортстан республикасыннан кабул ителде. Мәртәбәле жюри исә бары тик 16 катнашучыны гына чираттагы этапка сайлап алды. Моның белән генә бетми! Әлеге ярымфиналистларны кабат сайлап алу этаплары, танылган җырчылар һәм театр әһелләреннән төрле остаханәләр, кабатланмас киңәшләр һәм зур сәхнә көтә! Алар барысы да якты йолдыз булып балкыячак! Конкурсның телевизион сайлап алу этабында (ярымфинал һәм финал) яшь җырчыларны «йолдыз»лы жюри бәяләячәк. Алар составында танылган артистлар, композиторлар, педагоглар, шагыйрьләр, продюсерлар урын алды. Узган сезоннарда исә әлеге этапта балаларны Татарстанның халык артистлары Салават Фәтхетдинов, Римма Ибраһимова, Зәйнәп Фәрхетдинова һәм танылган җырчылар Филүс Каһиров, Азат Кәримов, Ильвина, Илгиз Мөхетдинов, Алсу Әбелханова, Илгиз Шәйхразиев бәяләде. Быел да жюри башкару осталыгына, тавышның сыйфаты, тембр, сәнгатьчәлек, башкаручыларга репертуарның туры килүенә игътибар итәчәк. Бүген исә юбилей сезонының беренче төшерү көнендә «йолдыз»лы жюри составында Алсу Әбелханова, Илгиз Шәйхразиев һәм Эльмир Низамов урын алды. Финалга 8 катнашучы узачак һәм «Сәйлән» сынын алу өчен көч сынашачак! Аларның кемнәр икәнен 1 октябрьдән «ШАЯН ТВ» каналында күрә аласыз. Сез яраткан җырлар, гаҗәеп сәләтле катнашучылар! Бик тиздән зәңгәр экраннарда грандиоз «Сәйлән» проектының яңа чыгарылышларын карап, үзегезгә ошаган яшь җырчы өчен җан ата һәм кушылып җырлый алачаксыз! Яңалыклар артыннан күзәтеп барыгыз!

10.09.2023
Ничек грамоталы булырга?

Ничек грамоталы булырга?

Грамоталылык – дөрес итеп уку һәм сөйләү, шулай ук хатасыз язу дигән сүз. Бу сәләтне башкалары кебек үк үстерергә һәм моңа өйрәнергә мөмкин. Сәбәбе дә юк түгел, чөнки бүген - грамоталылык көне! Бүген сезне грамоталылыкны арттыруның берничә юлы белән таныштырырбыз. * Мөстәкыйль уку. Грамоталы язу өчен кайбер кагыйдәләрне белү генә җитми, ә укырга да кирәк. * Диктант язу. Бу – грамоталылыкны арттыруның иң мөһим ысулы булып тора. * Кычкырып уку. Һәр авазны кычкырып әйтү грамоталылыкны арттыра. * Күчереп язу. Текстны укы, анда очраган авыр язылыш очракларын исеңдә калдыр. Аларга караган дөрес язылыш кагыйдәләрен билгелә һәм исеңдә калганча яз. Соңыннан дөреслеген тикшер. * Кроссвордлар чишү һәм өстәл уеннары уйнау. Әлеге интерактив уеннар грамоталылыкны арттырырга булыша. * Сүзлекләр куллану. Орфографик сүзлек һәр йортта булырга тиеш. Моннан тыш, үзең өчен махсус сүзлек булдыру да зур ярдәмлек ролен үти. Анда сез үзегез өчен язуда кыенлыклар тудырган сүзләрне язып бара аласыз. * Грамоталы кешеләр белән аралашу. Нәкъ менә әйләнә-тирәдәгеләрнең сөйләменә карап, тыңлап, алардан үрнәк алып, үзең дә грамоталы булырсың.  

08.09.2023
Китап укучылар өчен файдалы киңәш!

Китап укучылар өчен файдалы киңәш!

6 сентябрьдә китап уку көне билгеләп үтелә! «Китап – бакча ул, андагы язулар – шул бакчаның гөлләре», - дип язып калдырган танылган язучы, энциклопедист галим Каюм Насыйри. Бүген исә китап укучылар өчен берничә киңәш белән бүлешербез! * Укып туктаган урыныңа карандаш белән билге ясама, кәгазь яки махсус китап кыстыргычы белән билгеләп куй. * Китапның битләрен ачканда бармакны төкерекләп ачма. * Китапның битләре ертылса, аны ябыштырып куй. Үзең булдыра алмаган очракта, өлкәннәрдән ярдәм сора. * Ашаганда китап укыма, пычратасың. * Укыганда китапны каерып тотма, китап битенең почмакларын бөкләмә. * Китапны кояшка куйма: тышлыгы сынар һәм битләре саргаер. * Китапханәдә китап сайлаганда шүрлекләрдә китапның торышын бозма. * Китапларның шүрлектәге урынын бозу белән син иптәшләреңә китап сайларга комачаулыйсың. * Китапны карар өчен алганнан соң урынына куй. * Китапханәдән алган китапларны вакытында тапшыр, аны иптәшләрең дә көтә.

06.09.2023
Главная Программа Видео Шортс Поиск