Чыршы җилле һава торышын яратмый
“Чыршы, чыршы, без сине сагынып көттек ел буе”, - дип җырлар чак җитте! Чыршы - Яңа ел символы. Илебездә ул бик киң таралган агач. Алар тайгадагы урманнарда үсә. Чыршыдан утын әзерлиләр, кәгазь ясыйлар. Ә чыршы урманының һавасының сихәтен әйтеп бетергесез! Без сезгә әлеге ылыслы агач турында иң кызыклы фактларны тәкъдим итәбез. * Бүген чыршының якынча 40 төре исәпләнә. * Көз көне чыршы ылысларын коя, ләкин бөтен өлешен дә түгел, ә алтыдан бер өлешен генә. Яз көне аңа яңа ылыслар үсә. * Чыршылар җилле һава торышын яратмыйлар. * Бөтен дөньядагы кәгазьнең төп өлеше нәкъ менә чыршыдан ясала. * Һәр чыршы күркәсендә йөзгә якын орлык бар. * Гади чыршы өч-дүрт йөз ел яшәргә мөмкин. * Чыршы урманнары гаҗәеп рәвештә климатка йогынты ясыйлар. Кыш көне чыршылыкта, башка урыннарга караганда, җылырак, ә җәйге эсседә - салкынрак. * Карт чыршы йөз метр биеклеккә кадәр җитәргә мөмкин. * Чыршының күркәләре 10 елдан да иртәрәк үсә башламый, әмма 50-60 елдан да соңга калмый. Бу, беренче чиратта, агачның үсү шартларына бәйле. * Чыршы ылысында, бигрәк тә яшь агачныкында, C витамины лимонга караганда күбрәк була. * Тайганың төп өлешен чыршылар тәшкил итә. * Чыршы һаваны бик яхшы чистарта, тузанны бетерә һәм хәтта аллергияле кешеләргә дә уңай йогынтый ясый. * Яңа елда чын чыршы бизәү традициясе Россиядә Петр беренче заманыннан ук калган.
20.12.2023