Яңалыклар

ТАССРга 100 ел: «Моабит дәфтәрләре»

ТАССРга 100 ел: «Моабит дәфтәрләре»

1957 елның 22 апрелендә «Моабит дәфтәрләре» шигырьләр циклы өчен шагыйрьләр арасында беренче тапкыр Муса Җәлил Ленин премиясе белән бүләкләнә. Безнең көннәргә кул учы кадәр зурлыктагы ике дәфтәр сакланып калган. Моабит циклында барлыгы 92 шигырь һәм ике өзек бар. Моабит төрмәсеннән совет тоткыны Габбәс Шәрипов алып чыккан беренче дәфтәрне Нигъмәт Терегуловка тапшыра. Ул исә 1946 елда Казанга кайтып, Җәлил һәм Алиш дәфтәрләрен Абдулла Алишның хатынына бирә. Нәтиҗәдә дәфтәрләр Татарстан язучылар берлеге рәисе Әхмәт Ерикәйгә килеп җитә. Тагын бер елдан Брюссельдагы совет консуллыгыннан икенче дәфтәр дә кайта. Моабит төрмәсеннән аны Андре Тиммерманс алып чыга. Шагыйрьнең соңгы үтенчен үтәп, шигырьләрне аның ватанына җибәрә. Беренче тапкыр шигырьләр 1953 елда баш мөхәррир Константин Симонов аркасында «Әдәби газета»да басыла. Ленин премиясе 1957 елда тапшырыла. «Моабит дәфтәрләре» 60тан артык телгә тәрҗемә ителгән.

22.04.2020
Кытай теле көне!

Кытай теле көне!

Кытай теле дигәч, күпчелек кеше аны иң киң таралган, шул ук вакытта иң авыр тел дип уйлый. Болар аның бердәнбер үзенчәлекләре генә түгел. 20 апрель, кытай теле көне уңаеннан, кызыклы фактлар тәкъдим итәбез! -  Кытай телендә якынча 1,4 млрд кеше сөйләшә; -  Кытай теле – иң борынгы телләрнең берсе. Безнең эрага кадәр 14 гасырда язылган язу үрнәкләре табылган. - Кытай теле диалектларга бай. 10 диалекталь төркем бар. Аларның аермалары шундый зур, бер провинция халык башкаларны аңламаска да мөмкин; - Кытай телендә 100 меңләп иероглиф барлыгы билгеле. Аларның кайберләре кулланылмый да диярлек. 8-10 мең иероглиф ярдәмендә заманча текстларны укып була. Ә көндәлек тормышта куллану өчен 500-1000 иероглиф та җитә. - Кытай телендә бер авазны биш төрле итеп әйтергә мөмкин. Музыкаль тел дип әйтергә мөмкин аны. - Шул ук вакытта бу тел башкалардан гади грамматикалы булуы белән аерылып тора. Фигыль төрләнми, заман төрләре, күплек сан юк, тыныш билгеләре бик аз кулланыла. Интонация һәм иероглифлар күплеген исәпкә алмасак, кытай теле бик җиңел булыр иде. - Шулай «әйе» һәм «юк» сүзләре дә юк бу телдә. Күләмне күрсәтү өчен дә махсус билгеләр кулланыла. Әйтик, «алты алма» дигәндә, сан белән исем арасына «个» куела. Мондый билгеләр кытай телендә 240ка якын.

20.04.2020
Главная Программа Видео Шортс Поиск